Nauka w rzemiośle jest znaną i powszechną formą zdobywania umiejętności i kwalifikacji zawodowych w systemie dualnym. Nauka zawodu składa się z dwóch integralnych, równolegle realizowanych części; praktycznej zorganizowanej w zakładzie rzemieślniczym i teoretycznej zorganizowanej w szkole zawodowej lub na kursach dokształcających.
Celem nauki zawodu jest opanowanie przez ucznia / młodocianego pracownika umiejętności praktycznych i teoretycznych w zawodzie, zdobycie stażu pracy dzięki podwójnemu statusowi prawnemu pracownika i potwierdzenie ich dowodem kwalifikacji -świadectwem czeladniczym, uzyskanym po pozytywnie zdanym egzaminie przed komisjami izby rzemieślniczej .
Uzyskane świadectwo czeladnicze jest państwowym dokumentem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe, uznawanym również poza granicami państwa polskiego. Młodociani, którzy wybrali dokształcanie teoretyczne w szkole uzyskują dodatkowo świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej, co umożliwia im kontynuację nauki w szkole średniej i przystąpienie do egzaminu maturalnego.
Podstawą organizacji nauki jest umowa o naukę zawodu, podpisywana pomiędzy pracodawcą rzemieślnikiem, a uczniem młodocianym pracownikiem, rejestrowaną w izbie rzemieślniczej/cechu.
Dokumenty wymagane do zarejestrowania umowy
• 1 zdjęcie
• Oryginał zaświadczenia od lekarza uprawnionego do badań profilaktycznych o przydatności do zawodu (pracodawca wydaje skierowanie - pobierz)
• Kopia metryki urodzenia
• Odpis/kopia świadectwa ukończenia szkoły podstawowej
• Druk umowy w oryginale - wypełniony i podpisany (pobierz)
• Druk zaświadczenia BHP – (pobierz)
• W przypadku nieukończenia 15 lat przed rozpoczęciem umowy - zaświadczenie z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej o możliwości podjęcia pracy w zawodzie
• W przypadku nieukończenia 16 lat w chwili rejestracji dokumentów - zgoda rodzica/opiekuna prawnego na zawarcie oraz wykonywanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z danym pracodawcą - w 2 egz. (pobierz)
• Oświadczenie osoby prowadzącej praktyczną naukę (art. 120 ust. 3a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe) - w 2 egz. (pobierz)
W związku z zawartą umową o pracę i faktem uczęszczania do szkoły zawodowej młody człowiek uzyskuje podwójny status prawny tj. ucznia i pracownika młodocianego lub wyłącznie pracownika młodocianego, jeśli dokształcanie teoretyczne realizowane jest w systemie pozaszkolnym.
Czas trwania nauki zawodu
Przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników odbywające się w formie nauki zawodu trwa 36 m-cy. W wyjątkowych przypadkach izba rzemieślnicza na wniosek ucznia i za zgodą pracodawcy może okres nauki przedłużyć lub skrócić.
W okresie nauki młodociany pracownik podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu (ZUS) i otrzymuje od rzemieślnika wynagrodzenie.
Przepisy określają minimalną wysokość wynagrodzenia, którego stawki procentowe obliczane są w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale i wynoszą:
• w pierwszym roku nauki nie mniej niż 8%,
• w drugim roku nauki nie mniej niż 9%,
• w trzecim roku nauki nie mniej niż 10%.
Zakończeniem nauki zawodu u rzemieślnika jest egzamin czeladniczy zdawany przed komisją egzaminacyjną Izby Rzemieślniczej (egzaminy czeladnicze przeprowadzają tylko i wyłącznie komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych).